Podstawą prawną opodatkowania przychodów niektórych podatników ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych jest ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Wskazuje ona, kto może opodatkować się na uproszczonych, zryczałtowanych zasadach oraz jak oblicza się w tym przypadku podatek należny fiskusowi.

Kto może zostać ryczałtowcem?

Istnieją dwie grupy podatników, którzy przy zachowaniu odpowiednich warunków, mogą rozliczać się z fiskusem na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Mogą tego dokonać osoby fizyczne, nieprowadzące działalności gospodarczej oraz przedsiębiorcy. 

Z ryczałtowej formy rozliczenia z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą, bez względu na to, czy działalność jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych.

Ryczałt ewidencjonowany będzie mógł być legalną metodą opodatkowania z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych dla przedsiębiorców, jeśli:

• w roku poprzedzającym rok podatkowy:

o uzyskali przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 150.000 euro,

o lub uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 150.000 euro,

• rozpoczną wykonywanie działalności w roku podatkowym i nie korzystają z opodatkowania w formie karty podatkowej – bez względu na wysokość przychodów.

Podatnik będący osobą fizyczną, która nie prowadzi działalności gospodarczej, może wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wyłącznie w przypadku prowadzenia najmu prywatnego lub umów o podobnym charakterze. Opodatkowaniu ryczałtem mogą podlegać bowiem, zgodnie z art. 6 ustawy o ryczałcie, postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. 


Podstawy opodatkowania ryczałtem

Ryczałt ewidencjonowany jest jedną z najprostszych form opodatkowania podatnika podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podstawą naliczania podatku należnego fiskusowi jest w tym przypadku przychód podatnika, bez pomniejszania go o koszty jego uzyskania. Ryczałt wyliczany jest przez ryczałtowca, tj. podatnika opodatkowanego w ten sposób, na podstawie wskazanej przez naczelnika urzędu skarbowego stawki podatkowej od puli uzyskanych w danym okresie rozliczeniowym przychodów. Nie można określić przy tym jednej, uniwersalnej stawki opodatkowania przychodów ewidencjonowanych, tak jak przy podatku liniowym czy przy dwustopniowej, progresywnej skali podatkowej. 


Ryczałtowcy nie są zobowiązani do prowadzenia w toku swojej działalności księgi przychodów i rozchodów lub ksiąg rachunkowych, a jedynie ewidencji przychodów, która jest dokumentem stanowiącym podstawę dla rozliczenia podatkowego rocznego. Kosztów nie ma po co ewidencjonować, ponieważ nie odlicza się ich od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.


Jakie są stawki ryczałtu?

Przy wyliczaniu podatku należnego fiskusowi za pomocą ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, należy obliczyć daninę według odpowiedniej stawki opodatkowania przychodów. Ryczałtowiec rozlicza się z fiskusem według stawki, która została określona  przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Obecnie w zastosowaniu znajdują się następujące stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych:

• 20 proc. - np. dla działalności przedstawicieli wolnych zawodów,

• 17 proc. - taką stawką opodatkowania objęte są przychody z działalności usługowej, w tym parkingowej, fotograficznej, hotelarskiej,

• 8,5 proc. - stawka właściwa dla opodatkowania najmu prywatnego, czy przychodów z działalności usługowej (w tym gastronomicznej), 

• 5,5 proc. - właściwa stawka dla przychodów pochodzących z prowadzenia działalności wytwórczej, budowlanej i transportowej,

• 3 proc. - stawka właściwa dla przychodów z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5 proc. alkoholu, działalności usługowych w zakresie handlu itp.

Jak wybrać ryczałt ewidencjonowany jako formę opodatkowania podatkiem dochodowym?


Podatnik, który chciałby opodatkowywać swoje przychody z działalności gospodarczej za pośrednictwem ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, powinien zawiadomić fiskusa o tym fakcie w terminie do 20 stycznia roku podatkowego, w którym chce się w ten sposób rozliczać. Jeśli podatnik rozpoczął działalność w trakcie trwania roku podatkowego, a chce być ryczałtowcem, musi złożyć zawiadomienie o wyborze ryczałtu w dniu rozpoczęcia działalności gospodarczej, nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Podobne zasady obowiązują, gdy ryczałtowcem chce zostać osoba fizyczna i opodatkowywać w ten sposób przychody z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz umów o podobnym charakterze.


Rozliczenie PIT z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych składane jest na druku PIT-28 w terminie do ostatniego stycznia kolejnego roku podatkowego.