Czas realizacji przelewów między poszczególnymi bankami nie jest dziełem przypadku, ale z góry zaplanowanym działaniem. Odpowiada za nie funkcjonujący w Polsce system ELIXIR. Jak on działa?

System rozliczeń międzybankowych ELIXIR

ELIXIR, czyli System Elektronicznej Izby Rozliczeniowej, działa na polskim rynku nieprzerwanie od 1994 pod ścisłą kontrolą Krajowej Izby Rozliczeniowej. KIR jest instytucją, która odpowiada nie tylko za kontrolę, ale również finansowanie systemu i zarządzanie nim.

Działające w Polsce banki codziennie realizują miliony przelewów przesyłanych między kontami osób fizycznych, instytucji państwowych i prywatnych firm. Te z nich, które zaliczają się do transakcji złotówkowych, obsługiwane są właśnie przez ELIXIR. System działa w oparciu o trzy sesje, odbywające się w każdym dniu roboczym. Dyspozycje wykonania przelewu przyjmowane są 24 h/dobę i 7 dni w tygodniu, natomiast realizacja następuje w godzinach:

  • 10:30 - 11:00, w trakcie porannej sesji rozrachunkowej,
  • 14:30 - 15:00, podczas popołudniowej sesji rozrachunkowej,
  • 17:00 - 17:30, w czasie wieczornej sesji rozrachunkowej.

Przelewy nie są realizowane w soboty, niedziele i dni świąteczne. 24 grudnia i w ostatni dzień roboczy każdego roku odbywają się jedynie dwie sesje - poranna i popołudniowa.

Poza systemem ELIXIR realizowane są przelewy między kontami w tym samym banku - dyspozycje wykonuje się zazwyczaj natychmiast - oraz przelewy w innej walucie niż polski złoty.

System ELIXIR w praktyce polskich banków

Teoretyczne założenia systemu ELIXIR są realizowane w 100% jedynie przez Narodowy Bank Polski. Pozostałe banki stosują się do nich jedynie częściowo, a w praktyce ustalają własny harmonogram realizacji złożonych przez klientów dyspozycji. Zatem aby ustalić, kiedy dokładnie wyjdzie przelew lub dotrze do odbiorcy, trzeba wiedzieć, w którym banku posiadają konto obie strony transakcji oraz w jakich godzinach odbywają się sesje wychodzące i przychodzące w tych bankach.

Banki, wzorując się na systemie ELIXIR, ustalają zazwyczaj po trzy sesje wychodzące i przychodzące. Ich przedziały czasowe są jednak odmienne w każdym banku, a informacje o nich znajdują się na stronach poszczególnych banków.

Kiedy dojdzie przelew?

Określenie czasu, w którym dojdzie przelew wysłany na konto odbiorcy w innym banku, zależy od następujących czynników:

  • godziny złożenia dyspozycji przez nadawcę,
  • godzin sesji wychodzących w banku nadawcy,
  • godzin sesji przychodzących w banku odbiorcy,
  • godzin sesji systemu ELIXIR,
  • dnia tygodnia.

Przykładowo - dyspozycja złożona w baku A w piątek, po godzinie 19:00, zostanie w całości zrealizowana w poniedziałek, a środki dotrą do odbiorcy w sesji popołudniowej lub wieczornej. Natomiast dyspozycja złożona we wtorek o godzinie 8:10 oznacza, że przelew zostanie zrealizowany w banku odbiorcy w sesji porannej lub popołudniowej, a dotrze do odbiorcy w sesji popołudniowej lub wieczornej również we wtorek - w zależności od godzin ustalonych przez ten konkretny bank.

Określenie czasu realizacji przelewu wymaga więc porównania kilku parametrów oraz wzięcia pod uwagę nie tylko ram czasowych, ale również kalendarza. Cały system realizacji przelewów najłatwiej zrozumieć analizując konkretny przykład.

Nadawca posiada konto w Alior Banku i chce przesłać przelew do odbiorcy, którego konto znajduje się w Banku Millenium. Dyspozycja przelewu została złożona o 10:15. Aby dowiedzieć się, o której środki znajdą się u odbiorcy trzeba sprawdzić:

  1. o której jest najbliższa sesja wychodząca w Alior Banku - 12:20
  2. która z sesji w Narodowym Banku Polskim będzie zrealizowana po sesji wychodzącej w Alior Banku - w tym wypadku sesja popołudniowa w godzinach 13:30 - 14:30,
  3. kiedy rozpoczyna się kolejna sesja przychodząca w Banku Millenium, następująca po zamknięciu sesji popołudniowej w NBP - sesja II, rozpoczynająca się o 15:30.

Zatem środki wysłane o 10:15 z Alior Banku dotrą do odbiorcy w Banku Millenium po 15:30 tego samego dnia.

Droga środków z przelewu do odbiorcy

Droga środków pieniężnych wysłanych od nadawcy do odbiorcy jest długa i ma kilka przystanków. Inicjuje ją odbiorca, który wydaje dyspozycję przelewu. Bank przyjmuje tę dyspozycję i w najbliższej sesji wychodzącej przekazuje polecenie przelewu do KIR oraz przelewa środki do NBP. KIR przekazuje to polecenie do baku odbiorcy, a NBP przelewa środki - wszystko odbywa się w trakcie jednej z trzech sesji. Bank odbiorcy odbiera dyspozycję przelewu z KIR oraz środki z NBP w najbliższej sesji przychodzącej i przekazuje je na konto odbiorcy.

W tym systemie rozliczane są wszystkie przelewy w walucie polskiej, które realizowane są w dni powszednie w polskich bankach.

Opracowano na podstawie: zaradnyfinansowo.pl, kir.pl, wikipedia