Rozliczenia roczne PIT – definicja, zakres, ulgi

Czym jest PIT roczny i jak go rozliczyć? Jakie można wykorzystać ulgi i zaoszczędzić na podatku?

DEFINICJA PIT – U

Skrót „PIT” wywodzi się z języka angielskiego od zwrotu „Personal Income Tax”, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza podatek od dochodów osobistych. Jest to więc podatek bezpośredni, który obejmuje dochody jakie uzyskuje osoba fizyczna. W Polsce jest regulowany ustawą z dnia 26 lipca 1991 roku, prawa i obowiązki podatnika w tym zakresie wynikają również z postanowień konstytucyjnych, ratyfikowanych umów międzynarodowych i rozporządzeń wykonawczych.

ZAKRES PIT-U

Zakres przedmiotowy podatku od dochodów osób fizycznych obejmuje wszystkiego rodzaju dochody, za wyjątkiem takich, które według ustawy zakwalifikowane zostały do kategorii zwolnień przedmiotowych. Dochód to nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania przez okres jednego roku podatkowego.

Wśród źródeł przychodów rozróżnia się dwa rodzaje – związane z pracą lub z majątkiem. Opodatkowaniu podlegają więc źródła przychodu takie jak stosunek służbowy, stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni rolnej, praca nakładcza oraz emerytura i renta. Poza tym podatek dochodowy muszą płacić osoby, które wykonują działalność na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, a także np. kontraktu menedżerskiego. Objęte podatkiem są również osoby, które posiadają pozarolniczą działalność gospodarczą, w tym także przedstawiciele wolnego zawodu. PIT dotyczy także nieruchomości lub ich części, najmu, podnajmu i dzierżawy działów specjalnych produkcji rolnej oraz kapitału pieniężnego i praw majątkowych (np. odsetki z pożyczek, przychody z akcji itd.) Inne źródła opodatkowania to kwoty wypłacane przez zakład pracy na zasiłek chorobowy lub wyrównawczy, macierzyński lub opiekuńczy. Podatkowi podlegają także alimenty (z wyjątkiem tych przeznaczonych na dzieci), stypendia, dotacje, nagrody i przychody, które nie znajdują pokrycia w ujawnionych źródłach.

ULGI PODATKOWE

Niektóre kierunki działalności lub sytuacje w jakich znaleźli się podatnicy mogą zostać objęte ulgą od podatku PIT. Takie ulgi mogą polegać na odliczeniu ściśle określonych wydatków od podstawy opodatkowania, zastosowania niższej stawki podatkowej niż ta, która obowiązuje powszechnie, a także możliwości odliczenia niektórych wydatków od podatku.

Ulgi podatkowe można podzielić na dwie grupy. Pierwszą stanowią ulgi, które przysługują podmiotom posiadającym działalność gospodarczą. Tu np. przyznaje się ulgę w postaci odliczenia od uzyskanego dochodu (np. składki związanej z ubezpieczeniami społecznymi), ulgę w postaci odliczenia od podatku oraz niższe stawki podatkowe. Drugą grupę stanowią ulgi, jakie mogą przysługiwać osobom nieprowadzącym działalności gospodarczej w postaci takiej samej jak ulgi omówione w przypadku pierwszej grupy.

Oprócz tego od dochodu można odliczyć np. składki na ubezpieczenia społeczne (wykonane w okresie roku podatkowego tytułem własnego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego lub wypadkowego) czy też zwroty nienależnie pobranych świadczeń, zwiększających w roku podatkowym dochód podlegający podatkowi. Podatnik może również odliczyć wydatki jakie poświęcił na cele rehabilitacyjne czy np. darowizny, które przekazał na cele krwiodawstwa lub kultu religijnego. Z kolei od obliczonego już podatku można odliczyć kwotę składki związanej z ubezpieczeniem zdrowotnym oraz ulgę na dzieci. Poza tym podatnik może przekazać 1 % podatku na rzecz organizacji pożytku społecznego.

Podatek zryczałtowany, który jest mniejszy od podstawowego pobierany jest od wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych oraz od świadczeń jakie otrzymują emeryci i renciści.

OBOWIĄZKI PODATNIKA

Podatnik ma obowiązek złożyć w urzędzie skarbowym zeznanie na odpowiednim druku o wysokości osiągniętego dochodu lub straty w roku podatkowym do dnia 30 kwietnia następnego roku. Pomóc w wypełnieniu takiego zeznania mogą osoby prowadzące księgi handlowe (np. biuro rachunkowe Poznań), które prócz zeznania muszą dołączyć również roczny bilans wraz z rachunkiem wyników. Podatnik musi ponadto wpłacić różnicę między podatkiem należnym od dochodu a sumą należnych za dany rok zaliczek. W przypadku niezłożenia zeznania urząd skarbowy wydaje decyzję, która określa wysokość zobowiązania w podatku dochodowym, zaś w odniesieniu do podatnika niewywiązującego się z podatku możliwe jest zastosowanie sankcji karnych.