Dziedziczenie długów bliskiej osoby jest sytuacją zgoła problematyczną. Jeżeli jesteśmy czyimiś spadkobiercami, to nie dziedziczymy tylko i wyłącznie ich majątku, ale również pozostawione po nich zobowiązania finansowe. Nieznajomość prawa jak w każdym innym przypadku, tak i w tym może nam zaszkodzić. Dobrze jest wiedzieć, w jaki sposób przed dziedziczeniem długów się uchronić, co zrobić jeżeli już z taką niedogodnością przyszło nam się zetknąć oraz, co mówi na ten temat ustawodawca.

Po kim dziedziczymy długi?

Kodeks cywilny zakłada, że spadkobiercą może być każda osoba żyjąca w momencie śmierci spadkodawcy. Dokładną linię spadkową ustala się na podstawie testamentu zmarłego. Jeżeli ten takiego po sobie nie pozostawił, lub osoby w nim wymienione spadku się zrzekły, to dziedziczenie ustalanie jest na podstawie kolejności określonej w ustawie.

Dziedziczenie długów jest również wynikiem zaakceptowania przyjęcia danego spadku. Oznacza to, że nie otrzymamy tylko aktywów, ale i również idące za nimi obciążenia pieniężne. Taki dług odziedziczyć możemy od każdego, kto wymieni nas w swoim testamencie, lub możemy zostać nim obarczeni w trakcie ustalania linii spadkowej w ramach dziedziczenia ustawowego.

Prawo spadkowe bardzo precyzyjnie określa kolejność spadkobierców oraz przysługującą im część. Prymat posiadają małżonek wraz z dziećmi zmarłego, następnie jego wnuki, potem rodzice. Następne w kolejce dziedziczenia długów jest rodzeństwo, ich dzieci, aż dochodzi się do dziadków oraz ich zstępnych. Poszukiwania spadkobiercy będą trwały tak długo, aż w końcu ktoś spadek przyjmie lub zabraknie potencjalnych dziedziczących.

Kiedy dochodzi do dziedziczenia długów?

Dziedziczenia długów spodziewać się możemy za każdym razem, gdy zostaniemy wspomniani jako spadkobiercy w danym testamencie lub, kiedy rozpoczyna się ustalanie spadkobiercy ustawowo. Jeżeli osoby, który były wyżej w linii spadkowej odrzucają spadek, to koniec końców jest w stanie dojść on do nas razem ze wszystkimi obciążeniami.

Jeżeli zostaniemy wytypowani jako kolejny spadkobierca, to od czasu ustalenia mamy 6 miesięcy na odstąpienie od spadku, wraz z dziedziczonymi długami. Takiego zrzeczenia należy dokonać przed notariuszem lub sądem cywilnym. Do dziedziczenia długów nie dojdzie, jeżeli zrzekniemy się spadku w odpowiednim czasie.

Po takim oświadczeniu spadek przechodzi na kolejną osobę w linii, co oznaczać może, że zagrożone są również nasze dzieci. Jeżeli nasze potomstwo jest pełnoletnie, one również muszą złożyć oświadczenie takie jak nasze. W przeciwnym wypadku, jako opiekun nieletniego powinniśmy wystosować prośbę do Sądu Rodzinnego o zarządzanie majątkiem dziecka. Dopiero po pozytywnym rozpatrzeniu jesteśmy w stanie w imieniu nieletniego zrzec się spadku.

Dziedziczenie długów wraz z majątkiem

Spadek możemy zdecydować się odrzucić, zaakceptować lub przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza. Do pierwszego przypadku dochodzi, gdy złożymy odpowiednie oświadczenie uwalniające nas od jakichkolwiek zobowiązań spadkowych wobec spadkodawcy. Zaakceptowanie spadku jest to przyjęcie odziedziczonej części wraz wszelkimi obciążeniami finansowymi. Jest to opcja bardzo ryzykowna, gdyż wartość zadłużenia często przekracza wartość majątku. O wiele mniej ryzykownym jest przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza.

Dziedziczenie długów w tym przypadku jest dostosowane do wysokości majątku. Oznacza to, że akceptujemy dane zadłużenia, ale tylko do wysokości ustalonej w wykazie inwentarza, czyli spisie wartości składników majątku zmarłego. W ten sposób nie musimy spłacać wszystkich długów spadkodawcy.

Przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza następuje automatycznie wraz z zakończeniem 6-miesięcznego okresu, który mamy pozostawiony na decyzję.

Co możemy odziedziczyć?

Akceptując zapisany nam majątek dobrze jest wiedzieć, co się w nim znajduje. Może się zdarzyć tak, że pewne elementy zawartości spadku są przed nami ukrywane i nie wiemy, na co się tak naprawdę decydujemy. Lepiej nie stawiać w tym przypadku na więzi rodzinne, a zamiast tego zgłosić się do odpowiednich organów lub rejestrów państwowych, które udzielą nam pomocy.

Sąd lub komornik są w stanie zlecić spis inwentarza, czyli wspomniany wcześniej wykaz wszelkich dóbr oraz zobowiązań finansowych. Jeżeli boimy się o dziedziczenie długów, to możemy się zapoznać z ich wielkością oraz stosunkiem do majątku właśnie w takim spisie. Możemy też zgłosić się do Biura Informacji Kredytowej albo Rejestru Dłużników, które również powinny udzielić nam przydatnych informacji.

Prawo spadkowe jest dziś o wiele przychylniejsze dla spadkobiercy niż było kilka lat temu. Dziedziczenie długów nie jest już tak problematyczne a informację prawną na ten temat uzyskać jest również o wiele łatwiej. Warto jest znać swoje możliwości, tak aby nie popaść w cudze długi, a przy tym móc w stanie ubiegać się o część przysługującego testamentu.


Pomoc merytoryczną przy artykule zapewniła Kancelaria Adwokacka Krzysztof Śpiewak.