Potencjał biznesowy kryptowalut jest bardzo duży, dlatego nic dziwnego, że tak wielu przedsiębiorców sięga po te cyfrowe aktywa i obraca nimi na giełdach lub w kantorach. Czy takie biznesy podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, a same firmy działając w branży kryptowalut muszą posiadać status Małej Instytucji Płatniczej?

Mała Instytucja Płatnicza

MIP to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna, która została wpisana do właściwego rejestru i realizuje objęte ustawą usługi płatnicze w obszarach:

  • wykonywania transakcji płatniczych;
  • przyjmowania wpłat oraz dokonywania wypłat gotówki i realizowania wszystkich tych czynności, które są niezbędne do prowadzenia rachunku;
  • wykonywania transakcji płatniczych wymienionych powyżej, w ciężar środków pieniężnych udostępnionych użytkownikowi z tytułu kredytu;
  • wydawania instrumentów płatniczych;
  • świadczenia usług acquiringu;
  • realizowania usług przekazu pieniężnego.

Usługa inicjowania transakcji płatniczej - PIS oraz dostępu do informacji o rachunku - AIS nie mogą być realizowane przez MIP. Kolejne ograniczenie ma charakter terytorialny - MIP mogą prowadzić swoją działalność tylko na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 

Przedsiębiorcy często wykorzystują formułę MIP zanim zaczną prowadzić działalność jako KIP - pozwala to na przetestowanie swoich rozwiązań organizacyjnych, technologicznych oraz tych dotyczących bezpieczeństwa cyfrowego w uproszczonym otoczeniu regulacyjnym. Uzyskanie statusu MIP nie wymaga ubiegania się o licencję KNF - wystarczy wpis do rejestru e-RUP. Sama procedura jest znacznie krótsza niż uzyskanie licencji na prowadzenie KIP, co jest sporym ułatwieniem dla przedsiębiorców chcących świadczyć usługi płatnicze. 

Funkcjonowanie MIP nie jest jednak wolne od innych ograniczeń, które przedstawiają się następująco: 

  • średnia kwoty z transakcji płatniczych z poprzednich 12 miesięcy nie może przekroczyć 1 500 000 euro miesięcznie;
  • zaś łączna wysokość środków przyjętych dla użytkownika w ramach prowadzonego rachunku płatniczego nie może przekroczyć 2 000 euro.

Obrót kryptowalutami

Najprościej rzecz ujmując, obrót kryptowalutami działa na zasadzie kantoru. Klienci wymieniają on-line (często w ramach aplikacji) lub stacjonarnie kryptowalutę na pieniądz fiducjarny lub na inną kryptowalutę. Firmy zajmujące się tymi usługami często celowo je limitują, aby nie podlegać pod wymagania stawiane przez KNF. I tak, w ich regulaminach często można spotkać się z zapisami według których wirtualne waluty, którymi obracają:

  • nie są czekiem lub wekslem;
  • nie są środkiem płatniczym emitowanym przez Narodowy Bank Polski lub zagraniczne banki centralne;
  • nie są pieniądzem elektronicznym ujętym ustawą o usługach płatniczych.

Brak regulacji w tym obszarze jest źródłem wielu wątpliwości, głównie ze względu na zagrożenia, które mogą potencjalnie dotknąć użytkowników. Czy wobec tego kantory takie nie powinny ubiegać się o status KIP lub MIP?

Stanowisko KNF wobec obrotu kryptowalutami i statusu MIP

KNF już w 2018 roku zwróciła uwagę na działalność takich podmiotów w kontekście MIP. W wydanym oświadczeniu stwierdziła, że tak długo, jak ich działalność w obszarze kryptoaktywów nie podlega wymaganiom stawianym dla rynku regulowanego, organy administracji publicznej nie powinny domagać się od firmy spełniania takich standardów. Wiąże się to oczywiście z zasadą swobody działalności gospodarczej. Sam trzon działalności podmiotów zajmujących się wymianą kryptoaktywów na inne nie podlega kognicji KNF, ale może ona jednak obejmować niektóre jej przejawy takie jak:

  • wykonywanie transakcji płatniczych;
  • prowadzenie rachunków płatniczych.

Czynności te są ujęte w Ustawie o usługach płatniczych - w przypadku ich świadczenia niezbędny będzie wpis na listę Małych Instytucji Płatniczych lub zezwolenie na prowadzenie Krajowej Instytucji Płatniczej. Prowadzenie działalności odpowiedniej dla rynku regulowanego, ale bez odpowiednich zezwoleń lub wpisów może skutkować włączeniem na listę ostrzeżeń KNF lub nałożeniem przez ten organ wysokiej kary finansowej.

Czy do obrotu walutami wirtualnymi niezbędny jest status MIP?

To profil działalności kantoru kryptowalut lub giełdy decyduje o konieczności ubiegania się o taki status. Z reguły wejście na rynek regulowany ma swój początek w pośredniczeniu w wymianie pieniądza fiducjarnego (waluty fiat) za kryptowaluty. Dotyczy to również popularnych wirtualnych portmonetek, które spełniają podobną funkcję. Przy czym warto zaznaczyć, że nie ma tutaj znaczenia, czy dostawca tych usług dokonuje w takim przypadku wyłącznie wypłat gotówki, czy przyjmuje jej wpłaty. Jeśli w łańcuchu operacji pojawi się waluta fiat - usługa podlega ustawie o usługach płatniczych.

Czy zatem uzyskanie wpisu na listę MIP jest konieczne? W przypadku świadczenia wyżej wymienionych usług i wszystkich innych usług płatniczych objętych ustawą - tak. Jeśli zaś działalność dotyczy wyłącznie sfery wirtualnej, np. wymiany jednych aktywów krypto na inne - status ten nie będzie potrzebny. Odwiedź stronę https://malainstytucjaplatnicza-mip.pl/ i dowiedz się więcej.

Rozporządzenie w sprawie rynków kryptoaktywów - MiCA

Ratyfikowane przez Parlament UE 20 kwietnia 2023 roku rozporządzenie MiCA kompleksowo reguluje emisję aktywów kryptograficznych i świadczenie związanych z nimi usług w UE. Główny element MiCA stanowią wymogi licencyjne, które są formułowane wobec emitentów kryptoaktywów oraz dostawcami powiązanych z nimi usług. Rozporządzenie wzmacnia także ochronę w zakresie AML, ponieważ stawia przed powyższymi podmiotami wymagania egzekwowania przepisów unijnych oraz podkreśla rolę wdrożenia solidnych procedur przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Akt prawny jest nastawiony na ochronę stabliności finansowej, innowacji, a także konsumentów - głównie poprzez ustanowienie jasnych standardów dla wszystkich uczestników rynku. MiCa zapewnia rozbudowany system egzekwowania przepisów oraz nadzoru nad krypto rynkiem. Wdrożenie rozporządzenia planowane jest na okres od czerwca 2024 roku do początku 2025 roku.

Odmowa banku w kwestii nawiązania relacji z giełdą lub kantorem kryptowalut

Bank może odmówić nawiązania relacji z omawianymi podmiotami, które nie posiadają statusu MIP tylko wówczas, gdy status ten jest wymagany przez prawo. Praktyka wskazuje, że instytucje z branży kryptowalut, które nie mają statusu MIP, są przez banki traktowane jako klient wysokiego ryzyka. Stwarza to ryzyko odmowy takiej współpracy, dlatego status MIP lub KIP zdecydowanie zwiększa szanse na nawiązanie stosunków gospodarczych z bankiem.