Prawo podatkowe w Polsce przewiduje cztery formy opodatkowania działalności gospodarczej. Jedne są ogólnodostępne, inne zawierają szczegółowe ograniczenia. Wybór odpowiedniej formy jest ważny z kilku powodów. Wpływa na osiągane dochody, wysokość płaconego podatku, możliwość dokonywania odliczeń oraz rodzaj prowadzonej dokumentacji.

Formy opodatkowania

Rozpoczynając działalność gospodarczą należy ten fakt zgłosić do Urzędu Skarbowego. Domyślną forma jest podatek dochodowy na zasadach ogólnych. Chcąc skorzystać z pozostałych form trzeba złożyć odpowiedni wniosek. Warto dokładnie przeanalizować wszystkie warianty, ponieważ zmiana formy opodatkowania działalności możliwa jest tylko raz w roku. Ustawa przewiduje następujące sposoby rozliczania podatku dochodowego:
  • karta podatkowa – najprostsza forma, nie wymaga prowadzenia żadnej dokumentacji, płacenia zaliczek; co miesiąc należy wpłacić kwotę ustaloną przez naczelnika US, a następnie na PIT 16A rozliczyć podatek, odliczyć można tylko składki zdrowotne, nie przysługują żadne ulgi i odliczenia, przeznaczona dla konkretnych rodzajów działalności,
  • ryczałt – podatek od przychodów ewidencjonowanych bez możliwości odliczania kosztów, trzeba prowadzić ewidencję przychodów, stawki są zróżnicowane od 3 do 20 % w zależności od rodzaju działalności,
  • podatek na zasadach ogólnych – najpowszechniejsza forma opodatkowania, skala podatku jest progresywna (limity określa ustawa), ta forma wymaga prowadzenia KPiR lub księgi rachunkowej (w zależności od dochodów), istnieje możliwość odliczenia kosztów działalności, ulg i wspólnego rozliczenia z małżonkiem,
  • podatek liniowy – to odmiana podatku na zasadach ogólnych, obowiązują te samy zasady prowadzenia dokumentacji finansowej, stawka podatku wynosi 19 % bez względu na osiągane dochody, nie można odliczać kwoty wolnej od podatku, ulg; ta forma jest korzystna dla firm, które osiągają wysokie dochody.

Zmiana formy opodatkowania działalności

Ustawa podatkowa daje możliwość zmiany formy opodatkowania działalności gospodarczej. Trzeba jednak pamiętać o kilku podstawowych zasadach:
  • zgłoszenie należy złożyć do 20 stycznia w odpowiednim US,
  • nie ma gotowego druku (z wyjątkiem karty podatkowej), ale pismo musi zawierać podstawowe dane z NIP i wybraną formę opodatkowania,
  • z karty podatkowej i ryczałtu można przejść na zasady ogólne w trakcie roku podatkowego,
  • rezygnacja z karty wymaga wypełnienia druku PIT 16.
Podejmując decyzję o zmianie formy opodatkowania firmy, należy dokonać dokładnej analizy finansowej (nie należy kierować się okresowymi wahnięciami) i przestrzegać terminów przewidzianych przez ustawę.